VAN – Türkiye’de ilkokula başlama çağındaki bir bireyin en yüksek eğitim düzeyini tamamlayana kadar geçirmesi beklenen müddetin 2022 yılında 18,2 yıl olduğu tespit edildi. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) yayımladığı rapora nazaran, Van, 2018-2022 yılları ortasında, yüzde 5’lik oranla beklenen eğitim mühletinin artış gösterdiği vilayetler ortasında birinci 5’te yer aldı.
Daha evvel ülke bazında ele alınan ‘muhtemel eğitim süresi’, 2022 yılında birinci sefer vilayet bazında değerlendirilmeye başlandı. Van’da mümkün eğitim müddetinde yüzde 5 artış yaşanması, eğitim öğretimde geçirilen mühletin arttığını tabir ediyor. Fakat Van, bilhassa merkezi imtihan sonuçlarına bakıldığında Türkiye’de son sıralarda yer alıyor.
TÜİK’in Coğrafik İstatistik Portalı’nda (CİP) paylaşılan haritaya bakıldığında Van’da, 2022 yılı sayılarına nazaran 47 bin 236 kişi okuma yazma bilmiyor. Yeniden tıpkı portalda paylaşılan datalara nazaran; ilkokul, ortaokul ve liselerde derslik başına en çok öğrencinin düştüğü kentlerden biri de Van. Öte yandan, ilkokullarda öğretmen başına ortalama 17 öğrenci, ortaokullarda ortama 13 öğrenci, liselerde ortalama 21 öğrenci düşüyor.
Van’da vazife yapan birçok eğitimci ise kimi dersliklerde sınıf mevcudunun 50’yi aştığını, birçok köy okulunda birleştirilmiş sınıflarda eğitim verildiğini, taşımalı eğitim konusunda sık sık aksaklıkların yaşandığını ve vilayet merkezinde bile kimi okullarda ikili öğretimin devam ettiğini belirtiyor.
‘NİTELİĞE DÖNÜŞMEDE, MAALESEF İSTEDİĞİMİZ SONUÇLARI ALAMIYORUZ’
Uzun yıllardır Van’da ruhsal danışmanlık ve rehberlik alanında çalışmalar yürüten eğitimci Lokman Tekin, TÜİK’in paylaştığı raporun Van’da eğitime verilen kıymetin arttığını gösterdiğini fakat kentin merkezi imtihan sonuçları göz önünde bulundurulduğunda hala istenilen sonucu alamadığını söyledi. Tekin, “Velilerin eğitime verdiği bütçenin evvelki yıllara nazaran arttığını ve üniversitelere yerleşen öğrenci sayısının yükseldiğini görebiliyoruz. Tabi bunda nüfusun da tesiri var. Olası eğitim müddetinin artmasının bir nedeni de budur. Her geçen yıl okula başlayan öğrenci sayısında artışın olduğunu görebiliyoruz. Fakat niteliğe dönüşmede, maalesef istediğimiz sonuçları alamıyoruz” dedi.
‘DYK KURSLARI DAHA TAKİPLİ, DENETİMLİ VE SİSTEMLİ YAPILABİLİR’
Van’da lise ve üniversite imtihanlarında istenilen sonuçların alınamamasının en değerli sebeplerinden birinin mahallî yöneticilerin aktif ve verimli çalışmaması olduğunu belirten Tekin, şöyle konuştu: “Mesela son iki yılda vilayetimizde eğitime kimi yatırımlar yapılıyor. Lakin istikrarlı, koordineli yapılmadığı ve işin asıl sorumlularına yaptırılmadığı için istenilen sonuçları vermeyebiliyor. Tekrar okullarda hafta sonu yapılan Destekleme ve Yetiştirme Kursları (DYK) daha takipli, denetimli ve sistemli yapılabilir. Disiplinli yapılması halinde, olumlu sonuçların verileceği aşikardır. Fakat bu kurslarımızda kâfi bir disiplin sağlanamamaktadır.”
‘VAN’DA FIRSAT EŞİTLİĞİNDEN KELAM EDEMİYORUZ’
Eğitimde fırsat eşitliğine de değinen Tekin, “Van’da fırsat eşitliğinden kelam edemiyoruz. Birçok kırsal mahallede taşımalı eğitim yapılıyor. Bu taşımalı eğitimin yapıldığı okullardaki imkânlar çok kısıtlı. Teknoloji kullanılmıyor. Ayrıyeten sınıf mevcutları birtakım okullarda 50 kişiyi buluyor. Bu durum öğrencilerde çok önemli ruhsal tahribatlar yaratıyor ve bu öğrenciler maalesef eşit şartlarda imtihanlarına hazırlanamıyor. Öğrenciler de her şeyin farkında. ‘Onda neden var da bende neden yok’ ikilemi, öğrencilerin derse konsantrasyonunu olumsuz etkiliyor. Çok önemli potansiyeli olan öğrencilerin, potansiyelini ortaya çıkarmasını engelliyor. İmtihanlara adil koşullarda hazırlanmalarının önüne geçiyor” dedi.
‘VELİ, ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ ORTASINDA ÇOK SIKI BAĞLANTININ OLMASI ŞART’
Başarının istenilen seviyeye ulaşması için velilerin daha şuurlu olması gerektiğini belirten Tekin, şöyle devam etti: “Velilerimiz çok ilgili fakat az bilgili. Tahminen de dünyanın en ilgili velileri vilayetimizde. Fakat daha şuurlu ve sonuç odaklı çalışmaların yapılması kaide. İmtihan sisteminde nerede, neyi, nasıl yapmaları ve yapmamaları gerektiğine dair eğitim çalışmalarının ve seminerlerin yapılması gerekiyor. Valilik, kaymakamlıklar, belediyeler tarafından yapılan çalışmaların daha denetimli ve layıkıyla yapılması gerekiyor. Okul servislerinden, kantinlere kadar kontrolün yapan ve sonuç odaklı olması gerekir. Okullarımızın, öğrenciler için birer hayat alanları haline getirilmesi gerekiyor. Tabi tüm bunların olması için de veli, öğretmen ve öğrenci ortasında çok sıkı irtibatın olması kaide.”
MUHTEMEL EĞİTİM MÜDDETİ NEDİR?
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından hesaplanan beklenen eğitim mühleti, bir kişinim eğitim hayatı boyunca geçirmiş olduğu süreyi tabir ediyor. Bu sebeple, olası eğitim mühletinin yükselmesi, bir açıdan bakıldığında olumlu bir gelişme olarak görülüyor. Beklenen eğitim mühleti, İnsani Gelişme Endeksi, Cinsiyet Gelişim Endeksi ve Çok Boyutlu Yoksulluk Endeksi üzere çalışmalarda kullanılıyor.