DİYARBAKIR Hevsel Bahçeleri Mezopotamya’nın tarihini ve kültürel ehemmiyetini yansıtan değerli bir yer 8000 yıllık bir Bakıröy escort geçmişe sahip olan ve aralıksız tarım yapılan Hevsel Bahçeleri 2015 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilerek muhafaza altına alındı
Ancak 2023 yılı itibariyle Hevsel Bahçeleri nde endüstriyel tarımı destekleme Bakıröy escort bayan hedefiyle miras alanında iş makineleri ve nakliye araçlarının geçebilmesi için geniş yollar açıldı Bahçelerin etrafında gelişen rekreasyon emelli kafe restoran millet bahçesi üzere düzenlemelerin yanı sıra endüstriyel tarımın süratle yayılması Escort bakırköy Hevsel Bahçeleri ndeki alanın geleceğini de tehlikeye attı Yıllara nazaran küçük parselli bostanlardan oluşan tarım yerleri daha büyük parselli mısır alanlarına dönüştü Tüm bunların yanında mısır hasadı sonrası tarlada çıkarılan anız yangınları nedeniyle alanda yaşayan canlı cinsleri ve yavruları da vefata terk edildi Kentteki sivil toplum kuruluşlarının Hevsel Bahçeleri nin kadim tarihini korumak için yaptığı tüm açıklamalar ve hata duyuruları ise birden fazla vakit sonuçsuz kaldı
Peki Hevsel Bahçeleri bu etaba nasıl geldi ve geri dönüş mümkün mü Ziraat Mühendisleri Odası Diyarbakır Şube Lideri Abdussamed Ucaman yanıtlıyor
BİN YILLARDIR SÜREGELEN TARIMI BİTİRDİLER
Hevsel Bahçeleri’ndeki endüstriyel tarım uygulamaları nasıl ve ne vakit başladı
Hevsel Bahçeleri bahçe kültürü biçiminde bir üretim ve tarım sistematiğine sahip Bu sistem yerleşik kesim tarafından bin yıllardır sürdürülüyor Bu nedenle de UNESCO burayı ziraî peyzaj alanı olarak kıymetlendirdi Fakat bu sistematiğin beşerle var olduğunu biliyoruz Bir taraftan 6 mahallenin hükümet tarafından boşaltılıp yıkılması ve çabucak sonrasında Fiskaya Mahallesi’nin yıkımına girişilmesi o bölgede önemli insansızlaştırmaya neden oldu Yani Hevsel Bahçeleri nde ekim yapan kesitin konutlarını yıkarak onları oradan uzaklaştırdılar Hevsel Bahçeleri ndeki bin yıllardır süregelen tarımı da böylelikle bitirdiler Burada oluşan boşluktan yararlanan kimi kısımlar oldu Boş olan yerler bu kısımlar tarafından mısır ekilerek kıymetlendirilmek istendi ve süreç bu türlü başladı
Bölgedeki tarım topraklarının endüstriyel tarıma dönüşümüyle ilgili bir planlama ve müsaade süreci izlendi mi
Herhangi bir planlama ve müsaade süreci gerçekleştirilmedi Yalnızca yurttaşın ektiği küçük topraklar birileri tarafından toplanarak geniş arazi kesimine dönüştürüldü ve mısır üzere endüstriyel eserlerin ekimi yapıldı Hasebiyle Hevsel Bahçeleri nde bahçelerin kaldırılarak oluşturulan geniş arazi sistemi bahçe kültürünün yok olması üzerinde bir baskı oluşturdu
ARTIK YASADIŞI NARKOTİK ESERLER DE EKİLİYOR
Endüstriyel tarımın Hevsel Bahçeleri üzerinde nasıl bir tesiri oldu
Bir taraftan ekolojik alanın yok edilirken öbür taraftan kadimden beri gerçekleştirilen ve kenti besleyen ana ögelerden olan bahçe ekim sistematiği yok edildi Bu durum UNESCO raporuyla da teyit edildi Ekolojik alan dediğimiz o bölgelerde flora ve fauna endüstriyel eserlerin ekimiyle birlikte önemli ziyanlar gördü Geniş yerler isteyen endüstriyel eserler bahçe kültürü içerisinde yaşayan canlılar üzerinde baskı oluşturdu Buna kirpilerden baykuşlara tilkilerden öteki canlılara kadar çeşitli örnekler verilebilir
Hevsel Bahçeleri nin UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne dahil edilmesi ve sonrasındaki süreçte nasıl değişiklikler yaşandı
Aslında birinci devirlerde alan idaresi oluşturulmuş mahallî aktörler ve bu bahis hakkında uzmanlıkları olan kısımların tümü ile ortak bir sistematik hayata geçirilmişti Lakin hükümetin mahalle kıyımlarına girerek o bölgeleri ticari alanlara çevirme isteği ve maksadının önüne geçilemedi İnsanların uzaklaştırıldığı bölgeler farklı hata ögelerinin oluşacağı yerlere dönüştü Biz endüstriyel ekiminden bahsediyoruz fakat orada son birkaç yıldır yasadışı narkotik eserler de ekiliyor Salt kendi ticari çıkarları yüzünden yıktırılan mahalleler ve bunun sonucunda ortaya çıkan boşluk ve bu boşluktan da bu kentin hayrına olmayan durumlar ortaya çıktı Bu olumsuzluk Hevsel Bahçeleri nde bahçe kültürünün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya bırakılmasına neden oldu
HÜKÜMET VE İLGİLİ RESMİ KURUMLAR UMURSAMIYOR
Hevsel Bahçeleri nde neden mısır ve gibisi endüstriyel ekimler yapılıyor Hasadının akabinde tarlada çıkarılan yangınların Hevsel Bahçeleri’ne yönelik tesirleri neler
Mısır ve gibisi endüstriyel bitkiler geniş alanlarda rantabl olarak uygulanabiliyor Lakin Hevsel ve gibisi bölgelerde aslında ekim yapılsa dahi rantabl bir sonuç elde edilemiyor Yani bu eseri Hevsel de ektiğinizde önemli bir kar marjı da elde edemiyorsunuz Kar marjı elde etmek isteyenler de bunu görmüş olacak ki öteki bahçeleri de her yıl kendi bahçelerinin içine katarak o bahçelerdeki ağaçları keserek geniş bir arazi elde etmek istediler Böylelikle Hevsel bahçe kültüründen uzaklaştırıldı ve ziraî ekim hafızası yok edildi
Bu bölgede daha öncelerde yangınlar yoktu lakin son birkaç yıldır oluşmaya başladı Bu da mısır saplarının topraktan kaldırılması için bir çeşit anız yakımı sonucunda ortaya çıktı Fakat kamuoyunda da yalnızca saplarının yanmadığını oradaki öbür bahçelerde yer alan ağaçların da yandığını açıkça görebiliyoruz Yalnızca bahçeler ve ağaçlar değil orada yaşayan canlıların da bu yangından nasibini aldığını görüyoruz Münasebetiyle bu durum hem ekolojik alan üzerinde tahribata hem de ziraî alan üzerinde önemli meşakkatlere yol açıyor Tıpkı vakitte topraktaki mikro sistematik de etkileniyor Bu bahiste rastgele bir tedbirin alınmadığı aşikar Yani hükümet ve ilgili resmi kurumlar umursamıyor
Sivil toplum kuruluşları ve lokal halk bu mevzudaki tasalarını nasıl lisana getirdi ve ne çeşit adımlar attı
Yıllardır bu hususta sivil toplum kuruluşları ve vatandaşlar ısrarla gerçek usulün bu olmadığını tasalarını ve dertlerini dillendiriyor Lakin ilgili kurumlar bu bahiste somut bir teşebbüste bulunmuyor Bilakis bu alanlarla ilgili vakit zaman rezerv konut alanları ya da kent parkları biçiminde Hevsel Bahçeleri’ni kıymetlendirmek istiyorlar Bu bahiste biz sivil toplum kuruluşları olarak davalar açtık Haklı olduğumuzun anlaşıldığı ve kimi bölgelerde istedikleri sonuçları alamadıkları durumlar oldu Böylelikle Hevsel Bahçeleri nin belirli bölümlerini kurtarabildik Özcesi Hevsel Bahçeleri ndeki önemli risk ve tehditleri her an yaşıyoruz Rant uğruna bu kadim bahçe kültürünün nasıl yok edilmek istendiğini biliyoruz ve bu bürokratik usul ve baskılarla yapılıyor Bu yüzden bizler bu kentin meskun ve sakinleri olarak bu cins müdahalelere karşı hep hassas olmak zorundayız Birkaç rantçı ve menfaatçinin salt kar uğruna bu yerleri yok etmesine müsaade vermeyeceğiz
TÜM KURUMLARIN ORTAK HAREKET ETMESİ GEREKİYOR
Hevsel Bahçeleri’nin kadim tarihini korumak ve sürdürülebilirliğini sağlamak için neler yapılabilir geriye dönüş mümkün mü
Bu noktada tüm kurumların ortak hareket etmesi gerekiyor Birinci etapta gerçekleştirilmesi gereken bir sempozyum ve çabucak sonrası ortak planlamalar ile lakin bir sonuç alınabilir Hevsel Bahçeleri nin sahipsiz bırakılmasıyla birlikte nasıl sonuçların ortaya çıkabildiğini son 8 yılda deneyim ettik Bu kentin valisi başta olmak üzere tüm kamu kurum ve kuruluşları ile sivil toplum kuruluşlarının bu hassaslık içerisinde olmadığı sürece Hevsel Bahçeleri nde geriye dönüşün mümkün olmadığını görebiliyoruz
Hevsel Bahçeleri’ne yönelik konut rezerv alanı ve park üretimi üzere iki farklı teşebbüsün olduğu sırada devrin valisinin Gittim gördüm Aslında hoş şeyler olacak demesini buna bir de örnek olarak gösterebiliriz Nitekim biz buna müsaade vermiş olsaydık artık Hevsel Bahçeleri ndeki tüm alan işgal edilmiş olacaktı Bu yüzden hassas olmak sahiplenmek gerekiyor Bu halkın ve coğrafyanın faydasına olan her şeyi desteklemek gerekiyor Lakin ziyan vermek isteniyor ise de karşı durmak gerekiyor