Urfa’da sel: O nasıl mimarlık, o nasıl mühendislik

Selin bu kadar yıkıcı olmasının sebeplerinin başında dere yataklarına kurulan yapılar geliyor 2021 Vilayet Afet Risk Azaltma Planı IRAP raporunda Osmanağa Escort Bayan da Cavşak Karakoyun Akpınar dereleri için taşkın uyarısı yapılması dikkat çekiyor

Dere yataklarına kurulmuş mahallelerde yaşayanlar da belediye yetkililerinin duruma göz yumduğunu söz ediyor

381 MESKEN KAMULAŞTIRILDI

Karaköprü Eyyübiye ve Haliliye ilçelerindeki dere yataklarında pek çok mesken bulunuyor Eyyübiye ilçesinin Karakoyunlu Mahallesi’nde yer alan Karakoyun Deresi nin üzerindeki alana 2012 yılında Piazza AVM yapıldı Sel suları altında kalan alışveriş merkezinin karşısındaki alanda belediyenin kentsel dönüşüm projesi planlanıyor

Şanlıurfa Büyükşehir Belediye Lideri Zeynel Abidin Beyazgül 30 Ocak 2021 tarihinde mevzuyla ilgili yaptığı açıklamasında Bu kanalın iki tarafında kanala fazla yakın olan meskenler varsa kamulaştırılacak Kanala kanalizasyon sularının akıtılmaması için gereken yapılacaktır dedi Bu açıklamadan akabinde Karakoyun Mahallesi nde bulunan 381 mesken kamulaştırıldı ve boşaltılmaya başlandı

ALT GEÇİT DE DERE YATAĞINA YAPILDI

Eyyübiye ilçesinin Mance Mahallesi nde bulunan Mance Deresi de sağanak sonrası taştı Karaköprü ilçesinde dere yataklarına yapılan binalar ruhsatlı iken Eyyübiye ilçesinin Dede Osman ve Mance mahallelerindeki dere yataklarının etrafındaki yapılar ise ruhsatsız

GAP Vadisi de selden etkilenen bir öteki alan Karaköprü Haliliye ve Eyyübiye ilçelerinden gelen taşkın suları GAP Vadisi ne ulaştı

Tartışmaların odağında yer alan ve en fazla can kaybının yaşandığı Abide Köprülü Kavşağı nın açılışı 2022 yılının aralık ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından yapıldı Büyük bir merasimle açılan ve Urfa ya hizmet olarak lanse edilen alt geçitte onlarca otomobil mahsur kaldı pek çok kişi sel sularına kapıldı Daha üç ay evvel açılan alt geçidin dere yatağına inşa edildiğinin ortaya çıkması pek çok tartışmayı da beraberinde getirdi

Ancak görülüyor ki yalnızca alt geçit değil onlarca bina dere yataklarının etrafına inşa edilmiş

SEL ENKAZI HÂLÂ KALDIRILMADI

Selin üzerinden neredeyse iki hafta geçmek üzere Fakat Mance Sırrın üzere mahallelerde selin izlerini görmek mümkün Pek çok bina çamur içinde Sırrın Mahallesi nde yaşayan Ahmet Yılan selde neredeyse boğulacaklarını belirterek Hepsi 10 15 dakika içinde gerçekleşti Kıyamet kopuyor üzere oldu Bu dereden su taşmaması için en az 2 metre perde beton dökülmesi lazım dedi

Yılan kelamlarını şöyle sürdürdü Derenin içine iskan verip 12 kat imar vermişler O imar nasıl bir imardır nasıl bir mühendisliktir Bu dere yatağındaki meskenlerin hiçbirinin tapusu yok Belediye lideri lider yardımcısı bunları görmüyor mu Burada derenin ağzına girmiş meskenler Dere ile konutların ortasında en az 10 metre olması lazım ancak 5 metre kalmış

Evlerin hazine yerine yapıldığını söyleyen Yılan Bunlar daima cürümdür Kimin hatasıdır buna göz yuman belediye liderinin suçudur tabirlerini kullandı

18 YIL EVVEL YENİDEN SEL OLMUŞTU

Mance Mahallesi nde yaşayan İbrahim Yenice ise Mance nin evvelden dere olduğunu şu sözlerle aktardı Burası Haleplibahçe yani Mance Deresi Dereydi evvelce buralar mesken yapıldı bu hale geldi

Mahallede esnaflık yapan Ali Usta ise derenin ne vakit imara açıldığına dair Feridun Yazar ın belediye başkanlığı devrinde buraya ruhsat müsaadeli verildi diye hatırlıyorum 1981 yılında bize geldiler ve Mance Mahallesi nde konut yapmayın sel kalkabilir ya da geniş sokaklar yapın dediler Fakat bakın sokaklar artık kaç metre Şayet sokak geniş olsaydı su kalkmazdı 1 metre su kalktı burada Yaklaşık 50 arabayı aldı götürdü diye konuştu

Mahallenin fakir olduğunu vurgulayan Usta Çoğu insanın eşyası sular altında kaldı Millet perişan oldu 18 yıl evvel tekrar bu türlü bir sel oldu Natürel bu kadar büyük bir sel değildi Biz burada yaşıyorduk Bu kadar büyük bir felaket olmadı dedi

Mahallede esnaflık yapan Hüseyin Kurt da Burası eski Mance Deresi Dağda biriken sular hiç beklemediğimiz bir formda doldu taştı biçiminde konuştu

HER GELEN BİR YANLIŞ YAPARAK GİTTİ

Urfa Kent Plancıları Odası Lideri Mehmet Selim Açar doğal afetleri felakete çeviren şeyin insanın tabiata müdahalesi olduğunu belirtti Açar Bu yalnızca bugünün sorunu değil Sur dışına yapılan yapılanmayı göz önüne aldığımızda son 40 yılda her gelenin bir yanlış yaparak gittiğini görüyoruz dedi

Merkezde bulunan ve taşkınların yaşandığı üç derenin etrafında yanlış yapılaşma olduğunu söz eden Açar İmara yönetmeliklere alışılmamış yapılaşmalar var Bunun sebebi kim Aslında üzerinde durmamız gereken bu Bunlar hakkında kabahat duyurusunda bulunmayı düşünüyoruz Bu mevzuyla ilgili bir çalışmamız var diye konuştu

Açar kelamlarına şöyle devam etti Karakoyun Deresi nin etrafına baktığımızda 1500 yıl evvelki su bendini kullanıyoruz fakat yetmemiş sağına soluna dere berbatın altına vatandaşın yapılaşmasını imara uydurmuşuz Olağanda biz imar yapıp vatandaşı o imara nazaran yapılaştıracakken vatandaş gecekondu yapmış yapılaşmış biz de o gayri resmi yapılaşmayı imara uydurmuşuz

Büyükşehir Belediyesi nin bir an evvel riskli yapı stokunu tespit etmesi gerektiğini kaydeden Açar Dönüşmesi gereken risk arz eden ne kadar konut varsa bunları tespit etmesi gerekiyor Bu tespitlere istinaden de kentsel dönüşüm projeleri oluşturulmalı dedi

YAĞMUR SUYU AVANTAJA ÇEVRİLEBİLİR

Dere yataklarına müdahale edilmemesi gerektiğini vurgulayan Açar şöyle devam etti Yağmur suyu hasadı gri suların deşarjı yağmur sularını toplayıp sulamada kullanabiliriz Şu anda arıtılmış klorlu suyu sulamada kullanıyoruz Yağmur suyu hasadını yapabilir bunları sulamada kullanabilir ve böylelikle sel felaketlerinin önüne geçmiş oluruz Öbür taraftan da su kaynaklarını korumuş oluruz Dere yataklarını daha fazla ağaçlandırmamız gerekiyor Dere kenarlarını betondan arındırmamız gerekiyor

‘DERE YATAĞINDAKİ KONUTLARI KAMULAŞTIRDIK VE BOŞALTTIK’

Konuyla ilgili Şanlıurfa Belediye Lideri Zeynel Abidin Beyazgül şunları söyledi Burası dere yatağı Biz vazifeye gelir gelmez dere yatağında bulunan konutların kamulaştırma süreçlerini yaptık ve bu meskenleri boşalttık Bu uygulamanın sel felaketinde meyyit sayısının artmasını önlediğini görmüş olduk Tekrar belediye lideri olduktan sonra bu bölgede mesken yapılmasına müsaade etmedik ve bu alanları park olarak değerlendirdik Bu felaketin hiç yaşanmamış olması hepimizin isteğiydi lakin bundan sonra da devletimiz ve belediyemiz olarak elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz

Karakoyunlu Mahallesi’nin de dönüştürüleceğini belirten Beyazgül şöyle devam etti Karakoyunlu mahallemiz Piazza Alışveriş Merkezi nin üst bölümünde yer alıyor Burası bitişik nizam halinde yapılmış Lakin çağdaş kente uygun bir yerde bulunuyor Burayı da dönüştüreceğiz ve burada çağdaş bir merkez oluşturacağız Proje alanında ağaçlandırma alanlarımız bol olacak Yapıların alt kısmında dükkânlar olacak ve proje alanı içerisinde yeşilin bol olduğu parklar olacak Bu projeyle bitişik nizamda vatandaşlarımızın nefes alamadıkları yeri çağdaş bir merkeze dönüştüreceğiz